Opdracht ‘aanpak beperken jonge aanwas aan georganiseerde criminaliteit’

Opdracht ‘aanpak beperken jonge aanwas aan georganiseerde criminaliteit’

Inleiding
In de veiligheidsvisie 2019-2022 is het thema jeugd geprioriteerd vanwege zorgelijke ontwikkelingen op het gebied van jeugdcriminaliteit en -overlast. Daarna kregen we in de stad te maken met een aantal openbare orde incidenten waarbij soms ook jongeren betrokken waren en een actieve rol vervulden bij misdrijven. Deze ontwikkelingen gaven aanleiding voor het college om de jeugdproblematiek en onze aanpak nader te laten onderzoeken, met als doel om de situatie zorgvuldig te duiden, om feiten van beelden te onderscheiden en om na te gaan of en hoe het Zwolse beleid verbeterd kan worden. Hierbij is verzocht om expliciet aandacht te hebben voor zowel het veiligheidsperspectief als het sociaal maatschappelijke perspectief, vanuit de overtuiging dat oplossingen voor de problematiek in deze beide perspectieven gevonden moeten worden. Bureau BEKE heeft het onderzoek uitgevoerd en de rapportage opgeleverd. Bureau BEKE heeft voor het onderzoek mede gebruik gemaakt van de inzichten van de Citydeal ‘Zicht op Ondermijning’.
Naast het BEKE onderzoek speelde er nog een belangrijke ontwikkeling in Zwolle. In 2020 zijn we gestart met een integraal project. Het project is in het leven geroepen om de ondermijnende criminaliteit gerelateerd aan de cocaïnemarkt duurzaam te verstoren. Het project had tot hoofddoel verheven ‘het ontwikkelen van een effectieve, efficiënte en duurzame integrale samenwerking tussen stakeholders in het veiligheidsdomein in district IJsselland, specifiek gemeente Zwolle tegen de (gevolgen van) ondermijning van cocaïnemarkt’. Dit project is in december 2021 succesvol afgerond en er staat een hele mooie basis om de methodiek en samenwerking bij de aanpak van ondermijning voort te zetten. Binnen dit project constateerden we het belang van een specifieke aanpak op het beperken van jonge aanwas aan georganiseerde criminaliteit.

Zwolle kent een dergelijke aanpak op het beperken van jonge aanwas nog niet. Wel werd in 2018 in Zwolle het 7 stappenmodel geïntroduceerd. Er startte destijds een aanpak op een criminele groep, genaamd ‘Aureusgroep’. Deze aanpak is om verschillende redenen niet helemaal tot wasdom gekomen. De aanpak van de Aureus groep is het afgelopen jaar bij het ZVH ondergebracht. Een kerngroep vanuit de Aureusaanpak heeft de aanpak proberen om te buigen naar de doelgroep jonge aanwas, voor een stadsdeel van Zwolle. Dit is helaas niet goed van de grond gekomen.

Inzichten BEKE
Uit het BEKE rapport blijkt dat de minder zichtbare problemen (psychische en sociale problematiek) onder bepaalde jongeren is toegenomen, prestatiedruk, eenzaamheid en medicalisering spelen hierbij een rol. De meer zichtbare problematiek (overlast, criminaliteit) is niet toegenomen, waarvoor geldt dat in 2010-2019 het aantal jonge verdachten (tot 25 jaar) voor strafbare feiten afnam met ruim 30 procent. Wel is de aard van de criminaliteit is veranderd. Er is sprake van meer verharding en verjonging, voornamelijk drugs- en wapencriminaliteit en de online criminaliteit komt op. De problemen zijn het grootst in een beperkt aantal wijken. Belangrijke genoemde risicofactoren hierbij zijn onder meer complexe scheidingen, vroegtijdig schoolverlaten en problemen in gezinnen met een getraumatiseerde vluchtelingenachtergrond.
Zwolle heeft een breed aanbod van jeugdbeleid en zorgpartijen, dat kan worden verbeterd op het gebied van integraliteit, regie en outreachend werken, de stedelijke en wijkgerichte samenwerking en het aansluiten bij specifieke kwetsbare groepen.

De onderzoekers deden de volgende aanbevelingen:
1. Ontwikkelen van een gemeentelijke visie
2. Aanwijzen van een actieve regievoerder
3. Stimuleren van kennisuitwisseling over de jeugdketen
4. Verbeteren van de kennis en informatiepositie
5. Bevorderen van lokale vroegsignalering
6. Inzetten op aanpak van negatieve rolmodellen
7. Luisteren naar de behoefte van de lokale jeugd
De aanbevelingen raken zowel aan de inhoud van ons beleid, aan het stelsel van ons beleid en aan de keten van jeugdorganisaties als geheel. Dit betekent dat we een duurzaam vervolg niet alleen, maar samen met onze stakeholders willen en moeten vormgeven. Er is een projectleider aangesteld om de strategie te bepalen hoe een duurzaam vervolg eruit kan zien, rekening houdend met de opgaven en de wijze waarop we in de stad het jeugdnetwerk hebben georganiseerd.

Jonge aanwas aan georganiseerde criminaliteit
Het beperken van jonge aanwas aan georganiseerde criminaliteit is een belangrijk aspect binnen de context van jeugdcriminaliteit en -overlast. De aanpak hiervan is een onderdeel van de gehele keten van preventie tot aan repressie. Het is daarom essentieel dat het ontwikkelen van deze aanpak in nauwe afstemming en samenwerking met de bovengenoemde projectleider (BEKE aanbevelingen) en stakeholders in de stad plaatsvindt.

Versterkingsgelden
We hebben het afgelopen jaar een aantal constateringen gedaan die onze keuze voor de besteding van de versterkingsgelden hebben beïnvloed:
1) We hebben te weinig kennis en expertise in huis om zelf een juiste aanpak te ontwikkelen.
2) Voor de aanpak van jeugdproblematiek is op dit moment onvoldoende capaciteit beschikbaar.
3) Naar aanleiding van de aanbevelingen van het BEKE rapport zijn er meerdere ontwikkelingen gaande binnen het jeugddomein, waarvan de aanpak voor jonge aanwas een onderdeel moet zijn.
We willen de gelden die vanuit het ministerie JenV beschikbaar zijn gesteld om de lokale en regionale aanpak te versterken dan ook hiervoor gebruiken. Onze lokale aanpak van de jonge aanwas moet met de stakeholders ontwikkelt worden en dient daarnaast, zoals eerder gezegd, binnen alle ontwikkelingen op het gebied van de brede jeugdaanpak vorm en grip te krijgen. We willen de versterkingsgelden daarom inzetten voor het inhuren van een (of meerdere) professional(s) met kennis en expertise over dit onderwerp. Deze professional(s) worden komend jaar verantwoordelijk voor het ontwikkelen, implementeren en borgen van een aanpak (methodiek) voor het beperken van jonge aanwas richting de georganiseerde criminaliteit.

Doel van de aanpak
We beogen met deze aanpak de jonge aanwas (11 t/m 18 jaar) richting de georganiseerde criminaliteit in de gemeente Zwolle te beperken.
De opdracht
De opdracht start z.s.m. en eindigt op 12 december 2022.
Inhoud:
− Onderzoeken welke aanpakken succesvol zijn. De aandachtsgebieden: familieverbanden, negatieve rolmodellen en de online leefwereld, een plek geven in de zoektocht naar juiste de aanpak.
− Onderzoeken welke aanpak Zwolle, als stad en organisatie, nodig heeft, met aandacht voor de regionale functie
− Een passende aanpak (methodiek) opzetten in samenspraak met stakeholders en de aanpak implementeren en uitvoeren. Met aandacht voor: o De doelgroep identificeren. o De aandachtsgebieden: familieverbanden, negatieve rolmodellen en de online leefwereld, een plek geven in de aanpak. o Regionale / districtelijke structuren in de aanpak inbedden (i.v.m. scholen etc).
− Goede organisatie (rollen/proces/systeem) realiseren om de methodiek onder te brengen.
− Goede samenwerking tot stand brengen met aandacht voor verschillende belangen.
 − Samenwerkingsafspraken met de partners opstellen
− Kennis en expertise verzamelen en lokaal netwerk empoweren.
− Advies aan de gemeente opstellen voor borging
 − Structurele regionale bestuiving. Vorm en inhoud in afstemming met RCIV.

Resultaat
Op 12 december 2022 willen we een bij Zwolle passende aanpak hebben staan (en geborgd) waardoor de jonge aanwas naar georganiseerde criminaliteit zoveel mogelijk beperkt wordt. De samenwerking loopt goed en de taken en rollen van de verschillende partners zijn helder. De belangen liggen op tafel en hier is oog voor in de samenwerking. De kernpartners hebben zich gecommitteerd aan de aanpak.
Minimale eisen aan opdrachtnemer
− Minimaal HBO werk en denkniveau
− Ruime ervaring met integraal werken binnen het veiligheidsdomein
− Ruime ervaring met (jeugd) criminaliteitsvraagstukken
 − Ervaring met dit vraagstuk is een pré
 − Adviseert op de inhoud en het proces, houdt rekening met alle belangen, stuurt op resultaat
− Mogelijkheid om de verschillende onderdelen van de opdracht te vervullen met inbreng van eigen expertise